Van Caen naar Cotentin, een reis naar de oorsprong van het impressionisme

In de ongerepte natuur van de Cotentin kreeg Millet inspiratie voor nieuwe, andere werken. Deze zouden uiteindelijk leiden tot het impressionisme… want een paar jaar ná hem trok een handjevol avant-gardistische kunstenaars naar deze tot dan toe nogal onbekende en weinig bezochte streek. Boudin, Renoir en Signac leerden zichzelf in de Cotentin schilderen in de buitenlucht. Tijdens een impressionistische reis van Caen naar de Cotentin laten wij ons door deze grote kunstenaars inspireren: met dezelfde open geest. En met dezelfde drang om af te wijken van de gebaande paden.

Van Caen naar Bayeux

We gaan eerst naar het kasteel van Caen waarin het Musée des Beaux-Arts is ondergebracht. De collectie impressionistische werken is zeer de moeite waard, er hangen doeken van Monet, Courbet en Bonnard, maar ook van Stanislas Lepine, een schilder van subtiele landschappen. Hij deed mee aan de eerste expositie van van de impressionisten in 1874 en kwam elke zomer terug naar Caen. In het museum staat het impressionisme ook voor de indrukken van nú. Ga maar eens voor de doeken staan van de Amerikaanse Joan Mitchell, kijk hoe ze omgaat met kleur en laat tot je doordringen met hoeveel gevoel ze schildert. De link met Monet is snel gelegd. In de Artothèque zijn trouwens nog veel veel moderne werken te ontdekken: een aanrader! Na een korte wandeling door de Vallée des jardins (voor de pioenrozen en de rozen in de schaduw van de esdoorns) gaan we naar Bayeux en het Musée d’Art et d’Histoire Baron Gérard. Dat is te vinden in een prachtig bisschoppelijk paleis waar je kunt genieten van werken van Boudin en Caillebotte, zoals de Portraits à la campagne (Portretten op het platteland) en Paysage à Argenteuil (Landschap in Argenteuil).

Cotentin, ruig en ongerept

Op het Normandische schiereiland de Cotentin lijkt het net alsof je aan het einde van de wereld bent. Je ziet witte zandstranden, zo nu en dan een kreekje met bruine rotsen en grote vlaktes wilde heide. In Saint-Vaast-la-Hougue kun je in alle rust van het landschap genieten: vanaf een terras met uitzicht op het eilandje Tatihou en de oesterbanken. Ook de kunstschilders Guillemet en Boudin hebben hier van het leven genoten. Boudin kreeg nooit genoeg van de wolken die als een eindeloos spektakel – bij eb én vloed – langstrokken boven zee. Iets noordelijker ligt Barfleur, oftewel “de parel van de Val de Saire”, dit is zonder enige twijfel een van de mooiste havens van de Manche. Signac schilderde hier Le Phare de Gatteville (De vuurtoren van Gatteville). Wandel er zeker even heen en klim via de 365 trappen naar boven: het uitzicht is tegelijk lieflijk en intens. Hierna is het tijd om verder te trekken, richting Cap de la Hague. Aanraders voor een culinaire en ontspannende tussenstop zijn Erguillère of Landemer, allebei aan zee. Je kunt er heerlijk wegdromen naar de wereld van Jean-François Millet.

Een atelier tegenover zee

Millet is geboren en getogen tussen de heide en de brem van dit “kleine Ierland”. Hij schilderde het beroemde doek Angélus (te bewonderen in het Musée d’Orsay). Wandelend voel je vanzelf waarom deze streek zoveel indruk maakte op de kunstschilders. Neem bijvoorbeeld het pad langs de kust (waar het landschap flink geteisterd is door zee en wind) of ga lopen door het rustige achterland. Millet was met Courbet toonaangevend voor de stroming van het realisme, maar hij opende wél de weg naar het impressionisme. In het geboortehuis – waar hij zijn hele jeugd woonde – hangen originele schetsen, herinneringen aan zijn jeugd en voorwerpen uit het dagelijkse boerenleven dat hij zo graag schilderde. Voor een uitgebreide kennismaking met zijn werk hoef je alleen maar het Musée Thomas Henry binnen te lopen, in Cherbourg. Daar zijn – na Orsay – de meeste doeken van Millet te zien. Ook zul je verrast worden door werken van Fra Angelico, Poussin, David, maar ook van 19e-eeuwse kunstenaars uit de Cotentin, zoals Fréret, een van de eerste landschapsschilders die in La Hague ging werken.

En zo kan, aan het einde van deze betoverende tocht, weer een nieuwe, artistieke reis beginnen.

Geluksmomentje

Zoek een plekje in een café in de kleine haven van Barfleur en geniet van de drukte en gezelligheid als de vissers aanmeren met hun beroemde “Blondes de Barfleur”, mosselen die ze uit zee hebben gevist. Ga daarna lekker slenteren tussen de huizen van graniet, in de schaduw van de Eglise Saint-Nicolas. Signac heeft het silhouet van die kerk verschillende keren vastgelegd. Hij woonde hier vijf jaar.